DOOD VAN EEN ACHTBAAN
{NRC Handelsblad, Achterpagina, 12 december, 2000}
Op een grijze zondagochtend struint een tiental New Yorkers en een verdwaalde Italiaanse toerist door de puinhopen van wat ooit een van de mooiste achtbanen van New York was: de Thunderbolt. Een oudere man man sleept met een van de verroeste toegangspoortjes, een volgende probeert een stuk van het oude neon uithangbord te slopen. Allemaal zijn het souvenirjagers die een jeugherinnering levendig proberen te houden. ,,Ik heb tientallen malen in deze achtbaan gezeten. Het was de beste van het land", vertelt een van de vele toegestroomde buurtbewoners.
De Thunderbolt was het symbool voor de verloedering van Coney Island, het roemruchte pretpark in de New Yorkse buurt Brooklyn dat bekend stond als ,,the poor mans paradise’’. In de eerste helft van de vorige eeuw vonden miljoenen New Yorkers in Coney Island hun meer spectaculaire vermaak. Je trof er freakshows met vuurspuwende dwergen en vrouwen met baarden, een menselijk roulettewiel, een gesimuleerde maanreis, attracties waarin dodelijke rampen werden nagebootst en natuurlijk talloze spookhuizen, draaimolens en achtbanen. Maar met de opkomst van televisie en ander modern vertier, raakte Coney Island in verval. Tegenwoordig zijn de meeste panden gesloopt of dichtgespijkerd, het asfalt zit vol gaten, drugsdealers hebben er vrij spel en het ooit zo immense pretpark kent nog slechts een dertigtal krakkemikkige attracties.
De Thunderbolt was een van de laatste houten achtbanen van Amerika. In 1983 werd de pretmachine gesloten en sindsdien was het gevaarte overwoekerd geraakt met onkruid. Bovenop de achtbaan groeiden zelfs een paar boompjes. Buurtbewoners dumpten er oude bankstellen en autobanden. In zijn vervallen schoonheid herinnerde de verrotte achtbaan aan de vergane glorie van Coney Island. Maar ondanks de droeve staat kwam de afbraak van de achtbaan enkele weken geleden voor de liefhebbers van Coney Island toch als een volslagen verrassing. Zonder inspraak of overleg met buurtbewoners haalde de gemeente New York de antieke attractie van de ene op de andere dag neer. Een in der haast ingediend verzoek de achtbaan tot monument te laten bestempelen mocht geen baat hebben.
De Thunderbolt was een werkelijk legendarische achtbaan. In de eerste plaats omdat een ritje in de piepende en krakende attractie menigeen de stuipen op het lijf joeg. Zo wild gingen de karretjes soms te keer dat in het jaar waarin dat de Thunderbolt opende twee bezoekers tijdens een ritje overleden. De constructie van de achtbaan werd daarop aangepast. Maar voor een jonger publiek werd de Thunderbolt-legende gevoed door Woody Allens meesterwerk Annie Hall. In die film zien we hoofdpersoon Alvy Singer terugblikken op zijn jeugd die hij spendeerde in een huis pal onder de achtbaan. Elke keer als een tiental sensatiezoekers in een karretje voorbij dendert, rinkelen de kopjes op tafel en pauzeren Singers ouders even hun eeuwige geruzie. De setting was zo bizar, dat hij wel verzonnen moest zijn. Maar niks was minder waar: er bevond zich daadwerkelijk een woning onder de Thunderbolt.
Het huis onder de Thunderbolt werd 40 jaar lang bewoond door Mae Timpano. ,,Het was niet zo erg als in de film hoor" verzekert de 75-jarige New Yorkse. ,,Je hoorde zo nu en dan wat gerommel. Soms kwam ik ‘s avonds thuis en dan was er een schilderijtje van de muur van gevallen." Het Thunderbolt huis begon zijn bestaan als hotel Kensington in 1895. De Thunderbolt werd pas dertig jaar later gebouwd. Omdat de grond in Coney Island destijds schaars en duur was, besloot men simpelweg het hotel in de constructie te incorporeren. Maar hotelgasten konden de herrie niet goed waarderen. Enkele jaren later ging het hotel op de fles en werd het pand tot woonhuis omgebouwd.
Timpano, die tegenwoordig in een deprimerend flatgebouw een paar kilometer verderop woont, aanschouwde met pijn in het hart hoe haar ,,droomhuis" met enkele bulldozers werd gesloopt. ,,Echt waar, ik heb de gelukkigste jaren van mijn leven in dat huis doorgebracht. Goed, je had er lawaai. Maar bedenk wel dat Coney Island alleen in zomermaanden open was. De rest van het jaar was het een oase. Maar mij zul je hier in het vervolg niet meer aantreffen. Met de afbraak van de Thunderbolt is voor mij ook Coney Island gestorven."
© Jeroen van Bergeijk
|
