BEFORE AND AFTER
{HP/DE TIJD, 21 september, 2001}
Daags na de ramp is het op de hoek van Houston Street en Broadway vooral stil. Normaal is dit een van de drukste verkeerspunten van lower Manhattan, maar nu is het afgezien van de enkele politiesirene beklemmend stil. Zelfs de mensen die hier rondlopen fluisteren. Nog steeds zie je menigeen met een verdwaasde blik in de ogen ronddwalen. Op een grasveldje op Washington Square zit een groepje mensen in een cirkel. Een snikkende vrouw vertelt hoe ze uit een van de twee getroffen torens is gekomen. De rest luistert en knikt bemoedigend. Aangeslagen, zo zou je de stemming onder New Yorkers hier moeten beschrijven. Hoe anders is de sfeer ten noorden van 14th street. Vierentwintig uur na de ramp lijkt het leven zijn gewone gang alweer te hebben hernomen. Taxi’s toeteren, vrachtwagens denderen door de straten. De meeste winkels zijn open. Zoals elke dag loopt men gejaagd over de trottoirs. De skyline van New York mag nooit meer hetzelfde zijn, een van de symbolen van New York mag zijn vernietigd, New Yorkers blijven New Yorkers. Misschien verwoordde de burgemeester van New York, Rudy Giuliani, het sentiment onder de meerderheid van de New Yorkers nog wel het best. ,,New York is niet verdwenen. De stad is er vandaag en zal er morgen ook nog zijn. We zullen er bovenop komen." Vrijdagavond bezoek ik met enkele vrienden een optocht in Brooklyn ter herdenking van de gevallen brandweerlieden. Alleen al de kazerne bij mij om de hoek heeft de helft van zijn personeel verloren. Zal de stad ooit nog hetzelfde zijn, wil ik weten. En alhoewel iedereen denkt dat er altijd een "before and after" zal zijn denkt niemand dat New York aan de ramp onderdoor zal gaan. "We zullen onze manier van leven niet wezenlijk aanpassen", merkt iemand op. Het is een gevoel dat de enorme menigte kennelijk deelt. Het "We shall overcome" wordt ingezet.
Hoezeer New Yorkers ook over een ‘fighting spirit’ mogen beschikken, de gevolgen van de ramp voor de stad zijn schier onoverzienbaar. De directe materiële schade wordt beraamd op 30 miljard dollar, maar naar die op langere termijn valt slechts te gissen. Hele bedrijven zijn weggevaagd. Sommige ondernemingen zijn praktisch al hun werknemers kwijt geraakt. Tienduizenden mensen zijn werkloos geworden. Toch denkt de financiële wereld dat de meeste bedrijven er wel bovenop zullen komen. "Voor de kleine ondernemingen zal de ramp fataal worden", vertelt een aandelenhandelaar van een van New Yorks grootste financiële ondernemingen die anoniem wenst te blijven en direct na de ramp naar zijn buitenhuis in de nabijgelegen Hamptons is vertrokken. "Maar verreweg de meeste bedrijven in het World Trade Center waren multinationals met kantoren over de hele stad, het land en de wereld. Die kunnen deze tragedie opvangen. De meeste bedrijven zijn onmiddellijk naar hun bijkantoren elders in de stad of de regio uitgeweken." Maar hoe zit het met de archieven, administratie en computerbestanden? ,,Vanwege de Y2K bug heeft elk bedrijf vorig jaar al gezorgd voor uitstekende back-ups. Geen enkel groot bedrijf zit nu zonder essentiële data." Zijn verhaal wordt bevestigd door de woordvoerder van vermogensbeheerder en investeringsbank Morgan Stanley, dat in zijn eentje vijf hele verdiepingen van het World Trade Center huurde. "Onze klanten hebben niks te vrezen. Wij hebben 60,000 mensen over de hele wereld in dienst. Al onze activa zijn veilig."
Dat mag geruststellend klinken, toch zal menigeen het knap moeilijk krijgen in de nasleep van de ramp. Een van de meest dringende problemen voor de lokale economie is het gebrek aan kantoren. Vorige week is in één klap zo’n 2,5 miljoen vierkante meter - waarvan 900.000 in de twin towers - aan kantoorruimte vernietigd. Larry Silverstein, de eigenaar van het World Trade Center, mag dan hebben aangekondigd een nieuw kantoorgebouw op de plek te willen neerzetten, voor geen enkel bedrijf is dat nu relevant. Er is inmiddels een panisch jacht op de beschikbare ruimte. The Wall Street Journal citeerde deze week een anonieme makelaar in kantoorruimte in de naburige staat New Jersey die zei dat nog geen vijf minuten nadat de twee torens waren ingestort de telefoon al roodgloeiend stond. De meest logische uitwijkplaats is inderdaad New Jersey waar kantoorruimte - zeker met de recente dreigende recessie - volop voorradig is. Financieel analyst James Seymour verwacht dat het netto effect van de ‘Attack on America’ is dat ‘Wall Street’ nooit meer zijn gedaante van voor de ramp zal herkrijgen. "De bedrijven die nu noodgedwongen moeten verhuizen zullen huurcontracten voor op zijn minst enkele jaren tekenen", schrijft hij per e-mail. "Je moet ervan uitgaan dat de meesten nooit meer naar New York zullen terugkeren. Bovendien heeft deze ramp aangetoond dat de huidige concentratie van financiële instellingen op zo’n klein gebied uiterst gevaarlijk is. Een aanzienlijk deel van de financiële industrie zal zich elders gaan vestigen. Ik weet dat het voor New Yorkers momenteel niet leuk is om te horen dat werkgelegenheid en inkomsten uit de stad zullen verdwijnen, maar het lijkt me onvermijdelijk."
Naast de schade aan gebouwen, heeft ook de infrastruktuur van de stad een enorme klap opgelopen. Een groot deel van lower Manhattan zit zonder stroom, 200.000 telefoonlijnen liggen plat. Vanwege de vernietiging van de enorme antennes op het World Trade Center is mobiele telefonie in heel Manhattan zeer moeizaam geworden. New Yorkers zonder kabel zaten dagenlang zonder televisie. De lokale elektriciteits- en telefoonmaatschappijen verwachten dat het maanden zal duren voordat alles weer bij het oude is, al hopen ze de "meest essentiële voorzieningen" deze week operationeel te hebben.
Naast de financiële industrie zal ook de toeristensektor moeilijke tijden tegemoet gaan zien. Tot nu toe spendeerden miljoenen toeristen jaarlijks 17 miljard dollar in New York. Het World Trade Center was een de meest populaire attracties van de stad. Jaarlijks bezochten bijna twee miljoen mensen de torens. Maar dankzij het onvermijdelijk teruglopende vliegverkeer zullen bezoekers in grote getale wegblijven. Een eerste indicatie daarvan kwam deze week al: Fairmont Hotels, een keten die ondermeer het befaamde Plaza hotel in New York beheert, stelde deze week haar winstverwachting naar beneden bij.
New York is een stad berucht om zijn raciale spanningen en de verhouding tussen verschillende bevolkingsgroepen lijkt er op het eerste gezicht na dinsdag 11 september niet beter op geworden. De afgelopen week zag ik in de stad auto’s rondrijden waarop de eigenaren teksten als "Allah Sucks" en "Revenge" hadden gekalkt. In een kerk op 7th Avenue in Brooklyn hangen enorme plakkaten waarop honderden mensen goedbedoelde en soms aangrijpende blijken van medeleven hebben geschreven. Maar er zijn ook zorgwekkende boodschappen. "Arabs = evil", meldt iemand kortweg terwijl een ander schrijft: "There’s this Middle Eastern kid in my school and he doesn’t know the difference between the Puerto Rican Kids and the Black kids. I feel bad because he’s innocent and he’s being attacked." Er is ook reeds melding gemaakt van verschillende Midden-Oosterse immigranten die door xenofobe Amerikanen zijn bedreigd of zelfs in elkaar geslagen. Maar dit zijn uitzonderingen, gelukkig houdt het allergrootste deel van New York zich aan de vermaningen van burgemeester Giuliani die de bevolking onmiddellijk waarschuwde hun woede en frustratie niet op bepaalde groepen te koelen. De intolerantie betreft voornamelijk verbaal geweld. Op Atlantic Avenue in Brooklyn Heights, het hart van de Midden-Oosterse gemeenschap in New York, merk je in ieder geval niks van haat jegens immigranten. Alle winkels zijn gewoon open. De uitbater van Syrische restaurant "Fountain Cafe" wil geen kwaad woord horen over zijn mede New Yorkers. "Nee, nee, ik heb geen enkel negatief commentaar gehad. Ik heb uitsluitend positieve ervaringen." Wel moet hij toegeven dat zijn zaak onder de aanslagen lijdt. Op vrijdagavond is het restaurant zo goed als verlaten.
Jeroen van Bergeijk
|
