Het is meer dan tien jaar geleden dat de destijds 15-jarige Tawana Brawley naar eigen zeggen werd ontvoerd, besmeurd met faeces, haar lichaam bekalkt met racistische teksten en verkracht door vier blanke mannen. Brawley's relaas zorgde voor maandenlange uiterst gespannen verhoudingen tussen blank en zwart in het toch al zo raciaal verdeelde New York en was aanleiding voor vele verontwaardigde demonstraties en verhitte debatten over raciale ongelijkheid in het Amerikaanse rechtssysteem. Aan die situatie kwam na ruim een half jaar een voorlopig einde toen een speciale onderzoekscommissie bepaalde dat er "overweldigend bewijs" was dat Brawley het verhaal had verzonnen.
Deze maand is de zaak opnieuw opgelaaid omdat de drie toenmalige adviseurs van Brawley momenteel wegens laster voor de rechter staan. De drie, de militante dominee Al Sharpton en advocaten Vernon Mason en Alton Maddox, hadden daags nadat Brawley's beschuldigingen naar buiten kwamen namelijk assistent officier van justitie Steven Pagones publiekelijk van de monsterlijke daad beschuldigd. "Wij stellen openlijk dat Steven Pagones, de assistent officier van justitie het heeft gedaan.", aldus Sharpton in 1988. "Als we liegen, klaag ons aan, zodat we voor de rechtbank kunnen bewijzen dat hij het heeft gedaan". De onderzoekscommissie concludeerde echter nadrukkelijk dat Pagones een waterdicht alibi had. Maar dat was voor Pagones niet genoeg. Hij deed precies waartoe Sharpton hem had uitgedaagd en na jarenlange juridische voorhoede gevechten staan Sharpton en de twee advocaten deze maand voor de rechter. En het is vooral Sharpton die het meest te verliezen heeft. Terwijl de twee advocaten nog steeds even militant zijn als destijds - Maddox beschuldigde eerder deze maand de rechter en Pagones' advocaat hardop van racisme - probeert Sharpton zijn rol in de affaire te minimaliseren. En dat is niet voor niks: van ordinaire twistzaaier is hij namelijk het afgelopen decennium veranderd in een onder zwarten populaire politicus, die zijn uiterste best doet bij een zo groot mogelijk publiek in de smaak te vallen. Bij de afgelopen Democratische voorverkiezingen voor het burgemeesterschap van New York kwam hij zowaar in de buurt van de belangrijkste Democratische kandidaat Ruth Messinger en werd daarmee een tegenstander die serieus genomen moet worden.
Sharpton heeft echter de grootste moeite een aannemelijk verweer
op te bouwen tegen de aanklacht dat hij een "roekeloze veronachtzaming
voor de waarheid" aan de dag zou hebben gelegd. Sharpton
heeft destijds gezegd dat hij bewijzen had die Brawley's verhaal
zouden onderbouwen. Maar een medisch rapport waarin sprake was
van vijf verschillende sperma monsters en een hulp sheriff die
beweerde dat Pagones de daad aan hem zou hebben opgebiecht, bleken
plotseling op mysterieuze wijze verdwenen. Sharptons verweert
zich nu door zijn uitspraken van destijds te bagatelliseren en
de schuld naar de twee andere aangeklaagden door te schuiven.
Maar vooral probeert hij de nadruk te leggen op zijn rol van strijder
voor gelijke rechten. Sharpton, die zich graag met Martin Luther
King mag vergelijken, zei deze week dat het niet zijn taak was
om de waarheid boven tafel te krijgen, maar "op te roepen
tot rechtvaardigheid". De politicus was naar eigen zeggen
een "spiritueel adviseur van de familie, een woordvoerder".
Op de vraag of hij ooit met Brawley over de bijzonderheden van
de zaak had gesproken zei hij: "Ik voer geen seksgesprekken
met een 15-jarig meisje." Maar het meest opmerkelijk is nog
wel Sharptons mening dat deze civiele rechtszaak op de een of
andere manier een "eerbetoon aan zijn status" zou betekenen.
The New York Times tekende uit Sharptons mond op: "Ik ben
aangeklaagd, neergestoken en nu word ik voor het gerecht gedaagd.
Kortom, ik voldoe aan alle eisen voor een groot burgerrechtenleider."
Jeroen van Bergeijk
