Het gebeurt niet elke dag dat je in de gedachtenwereld van een staatssecretaris verkeert. Pieter van Geel (VROM) opende zijn speech op de Afrikadag van de Evert Vermeer stichting met een citaat uit mijn boek (en niet boekJE, maar dat terzijde). Leuk. Ik ben het alleen niet helemaal met Van Geel eens.
In Nederland vinden we dat je afval niet naar de Derde Wereld mag exporteren. Als je dat wilt moet je een vergunning aanvragen en die is terecht moeilijk te verkrijgen. Het dumpen van onze troep in de Derde Wereld is vanzelfsprekend een zeer kwalijke zaak. Exporteer je afval zonder vergunning dan word je hard aangepakt. Allemaal prima. Alleen: wat is afval? Mijn stelling is dat wat wij in Nederland afval vinden, in Afrika vaak helemaal geen afval is. Voorbeeld. Oude kranten zijn in Nederland afval en mogen dus niet worden geexporteerd. Maar in Afrika worden oude kranten gebruikt om boodschappen in te verpakken. Als ze het zonder kranten moeten doen, gebruiken ze plastic zakjes. Iedereen die ooit een keer in Afrika is geweest is bekend met die vreselijke zakjes die je overal – in de stad, in de natuur – tegekomt (een vuilnisbak is in Afrika een onbekend concept). Geef mij dan maar oude kranten, die vergaan tenminste. Van Geel noemt in zijn speech olielekkende auto’s als voorbeeld van illegaal afvalexport. Alle auto’s in Afrika lekken olie. Natuurlijk zijn olielekkende auto’s niet goed, maar beter olielekkende auto’s dan helemaal geen auto’s is de redenatie van de meeste Afrikanen.
Omdat de controleurs van VROM de braafste jongentjes van de Europese klas zijn, wijken auto-exporteurs te onzent massaal uit naar Antwerpen waar ze minder moeilijk doen over olielekkende auto’s. Gevolg: de export van tweedehands auto’s via Amsterdamse haven stort in, maar de export naar Afrika van olielekkende auto’s gaat onverminderd door.
Ik ben het overigens helemaal met Van Geel eens dat de ‘verwijderingsbijdrage’ die je moet betalen als je een nieuwe auto koopt (voor een groot deel) naar Afrika zou moeten gaan. Dat zou nu echt een welkome maatregel zijn om de milieuproblemen in Afrika aan te pakken. Dus staatssecrataris Van Geel: prima idee, maak er werk van!
Beste Jeroen van Bergeijk,
ik was op zoek naar informatie over de export van tweedehands auto’s en kwam zo bij je website en boek terrecht. Als stagaire bij Stichting WASTE (www.waste.nl) ben ik momenteel zelf ook betrokken bij de kwestie rond de export van afval naar lage-inkomens landen, en vooral bij het vraagstuk rond de export van elektronisch apparatuur, zoals computers.
Ik ben het met je eens: wat de een als afval beschouwd kan waardevol zijn voor een ander. De term ‘afval’ is daarom ontzettend arbitrair.
De reden dat ik reageer is je verhaal over het oud papier. Je beschrijving dat oud papier in Nederland niet geëxporteerd mag worden is niet correct. Op dit moment wordt ongeveer 70-80% van het oud papier vanuit Nederland geëxporteerd naar India en andere landen, waar het gesorteerd en gerecycled wordt. En dit gebeurt volgens de regels. Op diezelfde manier gaat een boel groen ‘afval’ glas weer terug naar de wijnproducerende landen.
Het wordt pas illegaal als het om ‘afval’ of ‘secondary commodities’ gaat waar stoffen in zitten die als giftig bestempeld worden door (inter)nationale regelgeving.
Maar ik ben het ook zeker met je eens over de ‘verwijderingsbijdrage’, probleem is alleen dat het een illegaal circuit betreft (export van kapotte electronica is wél illegaal) dus hoe weet je waar je het geld moet investeren?
Gelukkig komt er steeds meer discussie op gang over de verwijderingsbijdrage – want als consument mag je er toch wel op vertrouwen dat een dienst waarvoor je betaalt in Nederland toch ook op een verantwoordelijke manier uitgevoerd wordt?
Ik had van twee verschillende mensen dat verhaal van die kranten gehoord: dat de export van oude kranten naar Afrika niet langer werd toegestaan. Weet je hoe dat precies zit? Ben benieuwd.
Bij auto’s zou je die verwijderingsbijdrage kunnen exporteren als de auto wordt geexporteerd. Maar dan ben je er nog niet want vaak worden die auto’s weer verder geexporteerd. Wie krijgt onze verwijderingsbijdrage? Moeilijk. Heb jij er ideeen over?
Hmm, gek dat het kranten verhaal zo twee kanten heeft. Misschien mag oud papier alleen geëxporteerd worden als aangetoond kan worden dat het (op een verantwoorde manier) gerecycled gaat worden. Ik zal proberen het verder uit te zoeken, wil nu ook wel weten hoe de vork in de steel zit.
Over de verwijderingsbijdrage en auto’s: het is inderdaad heel moeilijk om te bepalen waar het geld heen moet gaan – zeker als de auto via een illegaal circuit ergens terrecht komt. Via officiele kanalen – donaties van bussen etc.- is meer toezicht mogelijk, tot op zekere hoogte.
Misschien een optie: als bekend is dat een deel van de Nederlandse auto’s niet in Nederland verwerkt wordt, wordt de verwijderingsbijdrage dus ook niet gebruikt. Dit geld kan je dan als ‘ontwikkelings of samenwerkingsgeld’ bestempelen, voor educatie oid. Je moet dan wel ongeveer weten waar de auto’s terecht komen. Het blijft een lastige keus.
Hetzelfde verhaal is trouwens ook van toepassing op 2de hands computers. Een onbekend aantal computers komt onder andere in Afrika (terecht onder de noemer van ‘2e hands’ waarvan vaak bij aankomst blijkt dat meer dan 50% niet te gebruiken / repareren is. De export van kapotte computers naar niet-OESO landen is echter verboden volgens de Basel Conventie. Meer informatie hierover kun je vinden op http://www.ban.org
School is saai!!!
Geen saaiere mensen die zeggen dat school saai is. Ga aan het werk man, in plaats van anonieme berichtjes achter te laten op weblogs.
Beste Jeroen,
Ik ben zelf afkomstig uit Senegal. Ik ben al jaren op zoek geweest naar oude kranten om te brengen naar Senegal. Het is een goed handel en milieu vriendelijk. Ik Senegal wordt ook plastic tasjes gebruik. Dit is schadelijk voor de mielieu.
Oude kranten zijn zijn nooit genoeg voor de handelaren.
mocht je ook ideeen hebben, dan hoor ik het graag.
hartelijke groet,
Ciré Daff
dffcr@netscape.net